Xây dựng bãi đỗ xe thông minh – Giải pháp cho giao thông đô thị

Với tốc độ đô thị hóa ngày càng mạnh mẽ, Hà Nội cũng như các thành phố lớn đang thiếu hụt các bãi đỗ xe, bởi số lượng bãi đỗ xe có giấy phép ở các thành phố chỉ đáp ứng được 8-10% nhu cầu người dân. Vì vậy, triển khai các dự án bãi đỗ xe thông minh là giải pháp tất yếu, tuy nhiên vẫn còn nhiều rào cản và thách thức để nhân rộng mô hình này tại Việt Nam.

Bãi đỗ xe thông minh trên phố Trần Nhật Duật.

Thiếu hụt các bãi đỗ xe thông minh

Những năm gần đây, tại nhiều đô thị lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng… mật độ phương tiện giao thông tăng cao nhưng việc đầu tư, quy hoạch bãi đỗ xe phục vụ nhu cầu của người dân trên địa bàn rất thấp. Do đó, việc tìm kiếm bãi đỗ trong các đô thị còn nan giải.

Theo số liệu thống kê, trong 11 tháng đầu năm 2022, sản lượng xe ôtô của thị trường Việt Nam đạt 216.882 xe, tăng trưởng 52,7% so với cùng kỳ năm trước. đứng đầu khu vực về tốc độ tăng trưởng. Theo kết quả nghiên cứu của Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia mới được công bố tại một hội thảo ở Hà Nội, nhu cầu về ôtô tại Việt Nam đang ngày càng tăng, nhất là các thành phố lớn, nơi tỷ lệ tăng trưởng ôtô đã vượt qua xe máy. Theo Bộ Giao thông vận tải, Hà Nội hiện có khoảng 1.178 chỗ đỗ xe với tổng diện tích 42ha.

Căn cứ báo cáo của Sở Giao thông vận tải Hà Nội cho thấy, tổng diện tích các điểm, bãi đỗ xe mới chỉ chiếm 0,12% diện tích các quận nội thành, đáp ứng chỗ đỗ cho khoảng 10% tổng nhu cầu đỗ xe. Còn lại gần 90% số phương tiện có nhu cầu đang đỗ tại các điểm đỗ xe chung cư, khu đô thị, sân cơ quan, công sở, lòng đường, hè phố, sân trường, bệnh viện, các khu đất trống đang dở dang quy hoạch. Việt Nam gây ra những bức bối trong đô thị dẫn đến tình trạng trở thành “cơ hội” cho các bãi xe tạm, bãi xe không phép hoạt động. Những bãi đỗ xe tạm đang khiến lòng đường bị kinh doanh, khai thác điểm đỗ xe dẫn đến tình trạng không kiểm soát, gây lộn xộn, mất an toàn, phá vỡ quy hoạch.

Cũng vì thiếu nơi gửi xe nên tình trạng ôtô, xe máy đỗ bừa bãi dưới lòng đường, vỉa hè xảy ra không hiếm, gây cản trở an toàn giao thông, mất mỹ quan đô thị và ảnh hưởng đời sống người dân. Vì thế, xây dựng triển khai bãi đỗ xe thông minh là một trong những biện pháp hiệu quả để giải quyết tình trạng trên.

Theo các chuyên gia, đối với các nước tiên tiến trên thế giới, mô hình bãi đỗ xe thông minh không còn quá xa lạ. Đó là mô hình ứng dụng công nghệ để thiết kế, lắp đặt và quản lý không gian đỗ xe tiện nghi, thuận lợi và hiệu quả hơn. Thông qua các phần mềm, ứng dụng, tính năng hiện đại mà việc cập nhật trực tiếp vị trí đỗ xe, tính khả dụng của bãi đỗ được nhanh chóng, hiệu quả.

Theo nhóm nghiên cứu của tác giả Hoàng Vân Giang (Đại học Xây dựng Hà Nội), xây dựng bãi đỗ xe thông minh mang đến nhiều lợi ích như: Giúp người lái xe tiết kiệm thời gian, nhiên liệu, chi phí mà vẫn có một điểm đỗ xe an toàn, đúng luật và thuận tiện. Thay vì lãng phí nhiên liệu, thời gian di chuyển lòng vòng để tìm bãi đỗ xe thông thường, chủ xe sẽ được điều hướng thẳng đến điểm đỗ xe có sẵn. Hơn thế nữa, việc chủ động đi tới điểm đỗ xe khiến tâm lý của người lái xe an tâm, thoải mái. Đó là điều vô cùng quan trọng để đảm bảo một hành trình an toàn khi tham gia giao thông. Không phải căng thẳng tìm kiếm một chỗ đỗ xe phù hợp, người lái xe cũng giảm bớt áp lực về việc dừng đỗ xe, tập trung vào cho công việc chính cần làm.

Đặc biệt hơn, người lái xe sẽ có một trải nghiệm nâng cao thực sự lý tưởng tại bãi đỗ xe tự động. Mọi thứ trở nên thật tiện nghi, nhanh chóng, từ việc tìm kiếm bãi đỗ xe, tới việc thanh toán phí gửi xe đều thực hiện đồng bộ, liền mạch. Việc kiểm soát an toàn xe cũng dễ dàng, an tâm hơn. Sự ra đời của các dự án bãi đỗ xe thông minh như một trợ thủ đắc lực để giải quyết sự khan hiếm bãi đỗ xe trong các thành phố lớn.

Đồng thời, giảm lưu lượng xe đỗ dưới lòng đường, trên vỉa hè. Nhờ đó mà giải pháp bãi đỗ xe tự động giảm được tình trạng ách tắc giao thông, lấn chiếm lòng đường, vỉa hè làm bãi đỗ xe bất hợp pháp. Hệ thống bãi đỗ xe thông minh là giải pháp tối ưu giúp các phương tiện giảm thời gian di chuyển, giảm mức tiêu thụ nhiên liệu, qua đó giảm phát thải ra môi trường. Nhờ những tính năng bảo mật, an ninh mà bãi đỗ xe tự động sẽ giúp bảo đảm an toàn cho phương tiện khi dừng đỗ xe. Đây là giải pháp giảm thiểu tình trạng trộm cắp xe, giảm thiểu tai nạn cho tìm kiếm bãi đỗ xe.

Ngoài ra, việc quản lý bãi đỗ xe thông minh sẽ tốn ít nhân công hơn, tiết kiệm chi phí hơn. Hơn nữa, việc quản lý chung của hệ thống dừng đỗ xe đô thị cũng dễ dàng hơn.

Như vậy, không thể phủ nhận những lợi ích nêu trên nếu triển khai các dự án bãi đỗ xe thông minh tại nước ta, đặc biệt là các đô thị lớn. Tuy nhiên, trên thực tế, triển khai hệ thống bãi đỗ xe thông minh thì còn nhiều rào cản như khó khăn liên quan đến quỹ đất, công nghệ chưa đáp ứng thực tiễn, chi phí đầu tư cao, chính sách liên quan chưa đồng bộ rõ ràng, khó khăn trong các thủ tục xin cấp phép và triển khai dự án…

Các bãi xe thông minh là giải pháp hiệu quả đối với hệ thống giao thông đô thị.

Hà Nội đề xuất nhiều cơ chế khuyến khích đầu tư bãi đỗ xe

Năm 2022, UBND Thành phố Hà Nội đã phê duyệt Quy hoạch bến xe, bãi đỗ xe, trung tâm tiếp vận và trạm dừng nghỉ trên địa bàn thành phố đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đây là điều kiện quan trọng và thuận lợi cho việc triển khai đầu tư hệ thống bến, bãi đỗ xe theo quy hoạch. Nhằm thu hút nhà đầu tư tham gia đầu tư xây dựng bãi đỗ xe, Sở Quy hoạch Kiến trúc đã phối hợp với các sở, ngành thành phố tham mưu đề xuất những cơ chế khuyến khích; UBND Thành phố cũng đã thống nhất, trình và được HĐND Thành phố ban hành Nghị quyết 07/2019/NQ-HĐND ngày 10/7/2019, trong đó có một số chính sách cụ thể như: Hỗ trợ 100% tiền thuê đất trong 10 năm đầu, kể từ khi phát sinh nghĩa vụ nộp tiền thuê đất bãi đỗ xe; hỗ trợ 100% tiền thuế nhập khẩu phải nộp đối với các thiết bị, dây chuyền công nghệ nhập khẩu phục vụ trực tiếp cho dự án xây dựng bãi đỗ xe; được phép sử dụng tối đa 30% tổng diện tích sàn xây dựng ngầm của dự án theo quy hoạch để đầu tư khai thác dịch vụ thương mại, dịch vụ khác hỗ trợ cho bãi đỗ xe ngầm…

Ngoài ra, Sở Giao thông vận tải Hà Nội cũng tư vấn Thành phố Hà Nội ban hành một số cơ chế đặc thù như: Cho phép nhà đầu tư được bán một số chỗ đỗ xe ngầm sau khi đầu tư xong; trong phạm vi bán kính khoảng 500m xung quanh các bãi đỗ xe theo quy hoạch, không cho phép khai thác điểm đỗ xe tạm thời ở lòng đường, vỉa hè…; xây dựng cơ chế riêng về giá trông giữ xe tại các bãi đỗ được xã hội hóa, nhằm tạo điều kiện cho nhà đầu tư sớm hoàn vốn…

Đứng trước những yêu cầu đặt ra cho hệ thống giao thông tĩnh ở các thành phố lớn của Việt Nam: Lượng phương tiện cá nhân đặc biệt là ôtô gia tăng mạnh, quỹ đất dành cho giao thông không có thì bãi đỗ xe thông minh là một giải pháp tối ưu để giải quyết những khó khăn này. Những ưu thế nổi trội của bãi đỗ xe thông minh: tiết kiệm diện tích đất xây dựng, tiết kiệm thời gian tìm kiếm chỗ đỗ xe, giúp bảo quản xe ôtô an toàn, giảm khí thải do các phương tiện di chuyển trên đường, giảm tắc đường… đã khiến cho bãi đỗ xe thông minh trở nên phổ biến hơn. Các chuyên gia về giao thông khẳng định, triển khai các dự án bãi đỗ xe thông minh là nhu cầu tất yếu và cấp bách. Vấn đề quan trọng là cần triển khai hệ thống này một cách đồng bộ. Đối với việc triển khai các mô hình bãi đỗ xe thông minh, mục tiêu là đạt tới lợi ích chung của toàn xã hội. Bởi vậy, sự đồng bộ từ cơ chế, chính sách cho tới sự đồng bộ trong quy trình triển khai dự án, thi công lắp đặt bãi đỗ xe tự đồng là vô cùng cần thiết.